Năm 1929, được Đức Giám mục Eloy Bắc, đại diện Tông tòa tại Vinh tạo điều kiện thuận lợi cho việc thành lập Dòng Anh em hèn mọn, cha già Maurice Bertin, người tiên phong sứ vụ lập dòng tại Việt Nam đã nhận ra đây là sự quan phòng của Thiên Chúa qua bàn tay yêu thương, chăm sóc của đại gia đình Giáo phận Vinh. Ngài đã bắt tay xây dựng tu viện Phanxicô đầu tiên tại Việt Nam. Dòng Anh em hèn mọn cùng thời với các chị đan sĩ Clara và các chị Phan sinh Thừa sai Đức Mẹ cũng có chương trình thiết lập sự hiện diện tại Việt Nam sau nhiều thế kỷ in dấu bước chân truyền giáo của một số anh em Phan sinh trên quê hương này. Trải qua chặng đường dài 90 năm tồn tại và phát triển, Dòng Anh em hèn mọn tại Việt Nam luôn sống đúng với tinh thần mà Cha Thánh Phanxicô đã truyền dạy.
Sáng ngày 02/08/2019, đại gia đình Phan sinh Việt Nam tề tựu về Giáo phận Vinh – Hà Tĩnh – nơi được xem là cái nôi xuất phát tỉnh Dòng Thánh Phanxicô tại Việt Nam để mừng kỷ niệm 90 năm Dòng Phanxicô được thành lập trên đất Việt. Trở về nguồn không phải trở về miền ký ức cũng không phải gợi nhớ về những điều xa xưa mà mở ra và hướng về tương lai để hành động. Nhìn về tương lai, Dòng Anh em hèn mọn sẽ nỗ lực sống tinh thần nhỏ bé, khiêm hạ theo lời nguyện ước cuối cùng của Cha Thánh Phanxicô: “Anh em hãy luôn yêu thương nhau; anh em hãy luôn quý trọng và tuân theo thánh đức nghèo khó là ‘bà Chúa’ của chúng ta và anh em hãy luôn tỏ ra trung thành và tùng phục Giáo hội là Mẹ của chúng ta”.
Về tham dự Thánh lễ tại Giáo xứ Gia Hòa, Giáo phận Hà Tĩnh có Đức cha Phaolô Nguyễn Thái Hợp, Giám mục Giáo phận Hà Tĩnh, Đức cha Anphong Nguyễn Hữu Long, Giám mục Giáo phận Vinh, Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Viên, Giám mục Phụ tá Giáo phận Vinh, quý cha trong và ngoài Giáo phận, quý cha thuộc Dòng Phanxicô, cùng đông đảo quý tu sĩ nam nữ và cộng đoàn dân Chúa đã về hiệp dâng lời tạ ơn Thiên Chúa trong ngày Hội Dòng kỷ niệm 90 năm thành lập tại Việt Nam.
Giảng trong Thánh lễ, Đức cha Anphong Nguyễn Hữu Long, Giám mục Giáo phận Vinh chia sẻ về nguồn gốc ra đời của Dòng Phanxicô. Ngài nói: “Hôm nay, đại gia đình Phan sinh trên toàn thế giới cùng với Giáo hội hoàn vũ mừng kính Đức Trinh Nữ Maria, Nữ Vương các Thiên Thần qua việc kỷ niệm cung hiến Vương cung Thánh đường Porziuncula. Đây là nơi có ý nghĩa đặc biệt đối với Cha Thánh Phanxicô và các anh em trong Dòng. Vì nơi đây được xem là cái nôi xuất phát Dòng anh em hèn mọn, là nơi Cha Thánh và anh em tiên khởi được linh hứng và thực hành ý Chúa bằng cuộc sống hoán cải để phụng sự Chúa và phụng sự Giáo hội. Tại đây, Thánh Phanxicô sống những ngày cuối đời trên dương thế, suy ngẫm và cất lên bài ca Vạn vật ‘Ngợi khen Thiên Chúa’. Đây cũng là nơi Thánh Phanxicô được cất khỏi cuộc đời tạm bợ này mà trở về nhà Cha trên Trời”.
Điều mà chúng ta nghĩ đến đầu tiên về Thánh Phanxicô chính là sự nghèo khó. Thật vậy, sự khó nghèo nơi Thánh Phanxicô hoàn toàn phù hợp với mối phúc thứ nhất của Chúa Giêsu. Ngài đã sống tận cùng sự khó nghèo như hy lễ tạ ơn Thiên Chúa. Ngài sống cái tầm thường của cuộc đời nhưng là cái lớn lao của nước Trời. Thánh nhân đã biến cuộc đời nghèo khó của mình trở thành hồng phúc cho mình và cho mọi người. Thánh nhân đã nói lên tình yêu của mình dành cho tất cả mọi người, một tình yêu không bôi sáp mà là tình yêu trung thực, hy sinh quên mình. Thánh nhân đã gửi cho nhân loại một sứ điệp dễ chấp nhận nhất: Sứ điệp của tình yêu, sứ điệp của thập giá.
Hôm nay, Hội dòng Phanxicô kỷ niệm 90 năm hiện diện trên mảnh đất hình chữ S này là lúc để mỗi người cùng ý thức lại điều mà Cha Thánh Phanxicô đã nhắn nhủ trong Huấn ngôn 6: “Thật xấu hổ cho chúng ta là các tôi tớ Thiên Chúa, vì các thánh đã hành động, còn chúng ta, chúng ta lại thích kể lại công việc các ngài đã làm để được vinh quang và danh dự”. Đây cũng là tư tưởng mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô viết vào năm 2016 trong Tông thư gửi người sống đời Thánh hiến, đó là: “Nhìn về quá khứ với tâm tình biết ơn” để rồi “sống hiện tại với lòng đam mê” và “ôm ấp tương lai với niềm hy vọng”. Các điều này thôi thúc chúng ta trong việc chăm chú lắng nghe những gì mà ngày nay Chúa Thánh Thần còn nói với Giáo hội, cách riêng là anh chị em Phan sinh để thực hiện và mở ra với tương lai, hầu làm sáng danh Chúa, đồng thời để phục vụ Giáo hội và quê hương Việt Nam.
Thánh lễ kết thúc với tâm tình tri ân, cảm tạ của cha Giám tỉnh Inhaxiô Nguyễn Duy Lam gửi tới quý Đức cha, quý cha và cộng đoàn đã đoái thương giúp đỡ và cầu nguyện cho Hội dòng. Hy vọng, nhờ hồng phúc hôm nay và noi gương Thánh Phanxicô, Hội dòng Anh em hèn mọn sẽ không ngừng phát triển để đưa Tin Mừng tình yêu của Chúa đến với nhiều người khác.
Hiện nay tại Việt Nam, Dòng Anh em hèn mọn đã hoạt động tại 11 giáo phận, với 125 linh mục và hơn 90 anh em đang tu học tại Dòng.
Francis Cao
