Hôm thứ Ba 23/4/2019, bọn khủng bố Hồi giáo IS, qua cơ quan truyền thông Ahmeq của chúng, đã tuyên bố nhận trách nhiệm về vụ tấn công khủng bố tại Sri Lanka giết chết ít nhất là 321 người và làm bị thương 500 người khác. Trước đó, chính phủ Sri Lanka nói có ít nhất 207 người bị giết. Con số tăng dần thành 290 người, rồi 310 người. Đến chiều ngày thứ Ba là 321 người.
Bọn khủng bố Hồi Giáo IS tuyên bố rằng hành động này là “để trả đũa cho cuộc tấn công chống người Hồi giáo ở thành phố Christchurch, New Zealand.” Vào ngày 15/3/2019, một tay súng người Úc đã giết chết 50 người trong một vụ thảm sát tồi tệ nhất từ trước đến nay tại New Zealand.
Tuy nhiên, các quan sát viên tin rằng âm mưu tấn công đã được hoạch định từ trước vì chỉ hơn một tháng không đủ thời gian để hoạch định một cuộc tấn công kinh hoàng, có phối hợp tại ít nhất 7 địa điểm khác nhau; và cần thời gian để tuyển mộ các tên nổ bom tự sát, điều nghiên các địa điểm tấn công cũng như vận chuyển lậu vũ khí vào Sri Lanka.
Chính phủ cho rằng hai nhóm Hồi giáo cực đoan là Jammiyathul Millathu Ibrahim và National Thowheeth Jama’ath trực tiếp tham gia các cuộc tấn công nhắm vào ba nhà thờ và ba khách sạn sang trọng trên khắp đất nước, và chính quyền tin rằng những kẻ đánh bom tự sát này đã được giúp đỡ từ bên ngoài.
Một khả năng có lẽ cao hơn là các cuộc tấn công đã được thực hiện trực tiếp hay ít nhất được chỉ đạo bởi những tên đã từng tham gia chiến đấu tại Syria nay tan hàng trở về mảnh đất vốn hiền hòa Sri Lanka.
Chính phủ Sri Lanka đã công bố ngày thứ Ba 23 tháng Tư là ngày quốc tang tưởng niệm 310 nạn nhân đã thiệt mạng trong các vụ tấn công diễn ra hôm Chúa nhật Phục sinh.
Một chi tiết quan trọng là vụ khủng bố này lẽ ra đã có thể tránh được. Tình báo Hoa Kỳ đã báo trước nhưng có lẽ Sri Lanka đánh giá thấp một bọn chuyên vẽ bậy lên các tượng Phật.
Các quan chức Sri Lanka cho biết nhóm phiến quân Hồi giáo National Thowheeth Jama’ath là bọn phải chịu trách nhiệm về các vụ đánh bom hôm Chúa nhật Phục sinh ở đảo quốc này giết chết ít nhất 310 người và làm bị thương thêm 500 người nữa.
Rajitha Senaratne, Bộ trưởng Y tế, cho biết 7 kẻ đánh bom tự sát thực hiện các cuộc tấn công hôm Chúa nhật, đều là công dân Sri Lanka, nhưng chắc chắn có quan hệ với những phần tử nước ngoài. “Có một mạng lưới quốc tế, nếu không, những cuộc tấn công không thể thành công,” ông Senaratne cho biết trong một cuộc họp báo.
Điều đáng nói là nhà chức trách ở Sri Lanka đã nhận được cảnh báo về các vụ tấn công khoảng hai tuần trước, Senaratne cho biết trong một cuộc họp báo. Tư lệnh cảnh sát Sri Lanka, tướng Pujith Jayasundara đã gửi một cảnh báo hồi đầu tháng này nói rằng National Thowheeth Jama’ath đang lên kế hoạch tấn công.
Ông viết: “Một cơ quan tình báo nước ngoài đã thông báo rằng National Thowheeth Jama’ath đang có kế hoạch thực hiện các cuộc tấn công tự sát nhắm vào các nhà thờ lớn cũng như Cao ủy Ấn Độ tại Colombo”.
Phát biểu với các phóng viên, Senaratne cho biết các quan chức đã nhận được cảnh báo nhưng Thủ tướng và những người khác “hoàn toàn mù tịt về tình hình.” Tờ New York Times cho biết có những căng thẳng giữa Thủ tướng Sri Lanka Ranil Wickremeinghe và Tổng thống Maithripala Sirisena. Đó có thể là một phần gây nên thảm họa này.
Hôm Chúa nhật, Thủ tướng Wickremeinghe cho biết rằng ông và nội các của mình đã không nhận được thông tin gì về lời cảnh báo này: “Chúng ta phải nhìn vào lý do tại sao các biện pháp phòng ngừa thích hợp đã không được thực hiện”, ông nói.
Alan Keenan, một nhà phân tích cao cấp về Sri Lanka thuộc Nhóm Khủng hoảng Quốc tế cho biết có rất ít thông tin về nhóm National Thowheeth Jama’ath.
Trước các cuộc tấn công vào hôm Chúa nhật, nhóm này chủ yếu liên quan đến việc phá hoại các bức tượng Phật ở Sri Lanka, mà cao điểm là vào tháng 12, năm ngoái. Các thành phần trong nhóm này đi vào các ngôi chùa và nhân lúc vắng người xịt sơn lên mặt các pho tượng Phật.
Tháng 12 năm ngoái, một số thành viên trong nhóm bị bắt quả tang khi xịt sơn vào một số pho tượng Phật trong một cuộc triển lãm.
Chính phủ Sri Lanka có lẽ đã đánh giá thấp nhóm National Thowheeth Jama’ath.
Keenan nói nhóm này có thể đã được tách ra khỏi tổ chức chính trị “Sri Lanka Thowheeth Jama’ath,” là nhóm có quan điểm cứng rắn và chủ trương bài Phật giáo. Keenan cũng lưu ý rằng nhiều tổ chức ở Sri Lanka cũng sử dụng tên “Thowheeth Jama’ath,” gây khó khăn cho việc xác định nguồn gốc của nhóm.
Thowheeth Jama’ath hiểu nôm na là “một nhóm vì danh một Thiên Chúa duy nhất.”
Tính chất phối hợp cao, và gây tiếng vang lớn trong các vụ tấn công nhắm vào các nhà thờ Công giáo vào giữa lễ Phục Sinh, cùng với các khách sạn sang trọng cho thấy nhóm này không thể thực hiện được các vụ đánh bom nếu không có sự hỗ trợ từ bên ngoài, Keenan nói.
Những cuộc tấn công như vậy là chưa từng có ở Sri Lanka.
Quá khứ phức tạp của Sri Lanka chưa bao giờ ghi dấu bạo lực giữa Kitô hữu và người Hồi giáo ở nước này, Keenan nói.
“Sri Lanka là một nơi rất phức tạp. Nói chung, đã có sự căng thẳng và bạo lực giữa khá nhiều tầng lớp,” ông nói. “Nhưng tại Sri Lanka, người Hồi giáo là một cộng đồng rất tự chế và không thích đối đầu. Đó là lý do tại sao biến cố này phải có bàn tay của các thế lực bên ngoài.”
Theo dữ liệu điều tra dân số hồi năm ngoái 2018, 70.2% người Sri Lanka nhận mình là Phật giáo, 12% theo Ấn giáo, 9.7% theo Hồi giáo và 7.4% theo Kitô giáo, trong số này rằng 82% các Kitô hữu Sri Lanka là người Công giáo.
“Trong những năm gần đây, bạo lực ở Sri Lanka đã được truyền bá bởi những kẻ cực đoan Phật giáo,” Keenan nói. “Các nhóm Phật giáo cứng rắn, như Bodu Bala Sena, còn được gọi là Lực lượng Phật giáo, đã bị buộc tội gieo rắc thù hận và bạo lực chống người Hồi giáo.”
Tổng thống Maithripala Sirisena nói hôm thứ Hai rằng ông sẽ có cuộc gặp gỡ với các vị đại sứ các nước và các tổ chức Liên Hiệp Quốc để tìm kiếm sự trợ giúp chống lại các mưu toan khủng bố của các nhóm Hồi giáo cực đoan trên đất nước ông.
Đặng Tự Do
(VietCatholic News)
