Đây là lần đầu tiên một Hồng Y đứng đầu một cơ quan Tòa Thánh phản ứng chống lại một vụ kiện về “xách nhiễu, tấn công hoặc lạm dụng tình dục”, với xác tín mình bị cáo gian, để yêu cầu làm sáng tỏ sự thật và thi hành công lý.
Đức Hồng Y Marc Ouellet
Đức Hồng Y Marc Ouellet, sinh trưởng tại Québec, năm nay 78 tuổi (1944), đậu cử nhân sư phạm tại đại học Laval trước khi học thần học tại Đại chủng viện Montréal, đậu cử nhân thần học và thụ phong Linh Mục năm 1968 lúc mới 24 tuổi. Sau 2 năm làm cha phó (1968-1970), cha đi Colombia, để học tiếng Tây Ban Nha và làm giáo sư tại đại chủng viện Bogotà trong 2 năm, rồi gia nhập tu đoàn Xuân Bích năm 1972.
Tiếp đó, cha Ouellet đi Roma, học triết tại đại học Angelicum và đậu cử nhân, trước khi trở về Colombia phục vụ tại Đại chủng viện Manizales trong 2 năm, rồi trở lại Canada, làm Giám đốc đại chủng viện Montréal từ năm 1975. Kế đến, cha trở lại Roma, học thần học tín lý và đậu tiến sĩ tại Đại học Gregoriana. Cha trở về Colombia để giảng dạy đồng thời làm Giám đốc đại chủng viện Manizales, trước khi nhận nhiệm vụ giám đốc đại chủng viện Montréal, rồi đại chủng viện Edmonton, bang Alberta.
Năm 1996, cha Ouellet làm giáo sư thần học tín lý tại Học viện Giáo Hoàng Gioan Phaolô II thuộc đại học Laterano ở Roma trong 6 năm, cho đến khi được Đức Gioan Phaolô II bổ nhiệm làm Giám Mục Tổng thư ký Hội đồng Tòa Thánh hiệp nhất các tín hữu Kitô từ năm 2001. Nhưng cuối năm 2002 ngài được thăng Tổng Giám Mục Québec, là giáo phận đầu tiên tại Canada. Trong công nghị Hồng Y hồi tháng 10 năm 2002, ngài được Đức Gioan Phaolô II phong làm Hồng Y. Cuối tháng 6 năm 2010, Đức Giáo Hoàng Biển Đức XVI bổ nhiệm Đức Hồng Y Ouellet làm Tổng trưởng Bộ Giám Mục kiêm Chủ tịch Ủy ban Tòa Thánh về Mỹ châu La tinh, nhiệm vụ ngài chu toàn từ hơn 12 năm qua.
Ngoài tiếng mẹ là Pháp ngữ, Đức Hồng Y Ouellet còn thông thạo 5 thứ tiếng: Anh, Đức, Tây ban nha, Ý và Bồ đào nha.
Vụ kiện
Các giáo phận Công Giáo tại bang Québec bị chiếu cố trong vụ kiện tập thể chống các giáo sĩ bị cáo là lạm dụng tính dục trong khoảng thời gian hơn 80 năm qua, tức là từ năm 1940. Có 101 người tham gia vụ kiện đòi Giáo Hội phải bồi thường hơn 600 ngàn đôla Canada cho mỗi nạn nhân. Tính tổng cộng là 66 triệu đôla. Nhưng từ hai năm nay, số người tham gia vụ kiện liên tục gia tăng.
Các nguyên đơn kể lại là, khi còn là trẻ vị thành niên, họ đã bị các linh mục tại Québec lạm dụng tính dục. Dư luận không để ý bao nhiêu đến những lời cáo buộc ấy. Nhưng ngày 16 tháng 8 năm nay (2022), người ta được biết trong số 80 giáo sĩ và nhân viên của tổng giáo phận Québec bị cáo trong các đơn kiện, có cả Đức Hồng Y Marc Ouellet.
Những lời cáo buộc Đức Hồng Y Ouellet
Người tố cáo Đức Hồng Y Ouellet là một nữ thực tập viên mục vụ, tên tắt là F., làm việc tại tòa Tổng Giám Mục Québec, từ năm 2008 đến 2010. Bà nói là đã bị một Linh Mục làm việc trong giáo xứ nơi bà làm việc “tấn công tình dục” và cả Đức Hồng Y Ouellet vào tháng 8 năm 2008. Hôm đó, bà tham gia một cuộc gặp gỡ tất cả các nhân viên của tổng giáo phận Québec. Chính tại đó bà gặp Đức Hồng Y Ouellet lần đầu tiên. Bà F. cho biết: bà ngồi tuốt phía sau của hội trường, và “cảm thấy hai tay đặt trên vai bà và bắt đầu xoa bóp mạnh”. Bà nhận ra ngày đó là Đức Hồng Y “đang cười và vuốt ve lưng của bà trước khi ra đi”.
Bà “ngỡ ngàng, đứng lặng người trước sự xâm nhập ấy và không biết phản ứng ra sao”. Bà cảm thấy xôn xao, “một tâm tình khó chịu xâm chiếm bà suốt ngày hôm ấy”. 3 sự kiện khác cũng được nhắc đến trong đơn kiện: Đức Hồng Y tỏ ra quá khăng khăng đối với bà, mau lẹ hôn má bà, nói nhỏ vào tai bà để hỏi tên, v.v. Từ đó bà quyết định tránh mọi cuộc họp hoặc những nơi có thể gặp lại Đức Hồng Y Québec.
Khi bà F. dám nói về sự khó chịu đã cảm thấy khi đứng trước Đức Hồng Y, thì bà được trả lời là Đức Hồng Y rất nồng nhiệt. Hơn nữa, bà không phải là phụ nữ duy nhất gặp vấn đề như vậy với Đức Hồng Y, như bà kể trong đơn kiện.
Đức Hồng Y được bổ nhiệm làm Tổng trưởng Bộ Giám Mục ở Roma năm 2010. 10 năm sau, bà F. tham dự một khóa huấn luyện về những vụ lạm dụng tính dục. Chính khi ấy “bà nhận ra mình đã bị Đức Hồng Y Ouellet gây hấn tình dục và một Linh Mục khác trong tổng giáo phận Québec cũng đã làm như vậy đối với bà”.
Bà F. cho biết đã viết thư cho Đức Giáo Hoàng để cáo về vụ này, nhưng không nhận được thư trả lời nào từ Vatican.
Các phản ứng
Ngày 16/8 năm nay, báo chí thế giới đặc biệt đưa tin về Đức Hồng Y Ouellet. Hai ngày sau, 18/8, Giám đốc Phòng báo chí Tòa Thánh, ông Matteo Bruni, cho biết không có đủ những yếu tố để mở cuộc điều tra theo giáo luật về Đức Hồng Y Marc Ouellet.
Ông nói: “Sau cuộc điều tra sơ khởi được Đức Thánh Cha ủy thác cho cha Jacques Servais, dòng Tên, thực hiện, có kết luận là không có những yếu tố để khởi sự một cuộc xét xử đối với Đức Hồng Y Ouellet về tội gây hấn tình dục.”
Sau khi tái tham khảo ý kiến của cha Servais và nhận được lời khẳng định rằng “không có lý do có căn cứ để mở một cuộc điều tra về tội gây hấn tình dục, cả trong chứng từ qua video mà tôi đã thu thập sau đó, trước sự hiện diện của một thành viên Ủy ban giáo phận về vụ này, đương sự không đưa ra một lời cáo buộc có thể cung cấp chất liệu cho một cuộc điều tra như thế”. Sau khi mở những cuộc tham khảo về vấn đề này, Đức Thánh Cha tuyên bố rằng không có đủ yếu tố để mở cuộc điều tra theo giáo luật về tội gây hấn tình dục từ phía Đức Hồng Y Ouellet đối với người tên là F.”
Trong thông cáo ngắn công bố ngày 19/8 sau đó, Đức Hồng Y Ouellet nói: “Sau khi hay tin những lời cáo gian chống lại tôi do một phụ nữ vu khống (F), tôi quyết liệt phủ nhận: tôi không hề làm những cử chỉ không thích hợp trên đương sự và tôi coi là vu khống mạ lỵ bằng sự diễn giải cũng như việc phổ biến những lời cáo buộc về những hành động tấn công tình dục. Nếu một cuộc điều tra dân sự được mở ra, thì tôi có ý định tích cực tham dự để sự thật được minh tỏ và sự vô tội của tôi được nhìn nhận”.
Luật sư của Đức Hồng Y Ouellet
Các luật sư của Đức Hồng Y Ouellet, thuộc Văn phòng LCM ở Montreal, giải thích rằng “những từ dùng trong vụ kiện quan trọng và việc sử dụng chúng phải tỏ ra khôn ngoan thận trọng và nhất là chính những từ ấy hàm chứa điều xấu xa”.
Theo các luật sư, những cử chỉ là bà F. trách cứ Đức Hồng Y – những cử chỉ mà ngài quyết liệt phủ nhận nhiều lần – không thể được coi là “những sờ mó có tính chất tình dục” hoặc “tấn công tình dục”. Thật là điều sai khi trình bày những cáo buộc chống Đức Hồng Y với những cáo buộc bao hàm những hành vi nghiêm trọng đối với các trẻ vị thành niên”. Các luật sư còn đi xa hơn và đặt câu hỏi “tại sao chuyện bà F. phải chịu lại được đặt chung với những hành vi ấu dâm khác? Hành động này chỉ có thể là kéo vào trong hồ sơ này một chức sắc cao cấp… Việc liên kết Đức Hồng Y với những kẻ có lẽ đã phạm những hành động thuộc loại như thế chứng tỏ một sự cẩu thả. Người dân thường sẽ cảm thấy rằng mọi lời cáo buộc chống các giáo sĩ được nêu danh trong vụ kiện đều cùng một loại với nhau”.
Các luật sư nói rằng “Đối với một thành phần của hàng giáo sĩ, một cáo buộc gây hấn hoặc hành động sai trái về tính dục là vết nhơ tệ nhất người ta có thể thấy trong hồ sơ của người ấy. Trong vụ này thanh danh của Đức Hồng Y trên trường quốc tế bị thương tổn nặng nề vì những lời cáo gian ấy”. Ngoài ra, từ khi bị nêu danh trong vụ kiện tập thể này, Đức Hồng Y “sống trong một sự lo âu tâm lý nặng nề… Vì sự thiệt hại quan trọng như thế tới thanh danh, một số tiền 100 ngàn đôla được yêu cầu như tiền bồi thường. Nếu Đức Hồng Y thắng kiện, số tiền này sẽ được dành cho cuộc chiến chống nạn lạm dụng tính dục mà các thổ dân Canada đã chịu.
G. Trần Đức Anh, O.P
